falname

 

FALNAME: Geleceği önceden bildirmeye, yorumlar yapmaya yönelik tasarlanan, İslam dünyasında yaygın olarak kullanılan resimli metinlerden oluşan kitaplardır.

Falın toplumun hemen her kesiminde, özellikle önemli kararlar alınacağı zaman adeta bir danışma ve iyiye yorma vasıtası olarak kabul görmesi ve yaygınlaşmasının sonucu olarak fal kitaplarının hazırlanmasına ihtiyaç duyulmuştur.

Fal bakmaya yarayan bu eserler, 15. ve 17. yy başlarında klasik Türk ve Fars edebiyatlarında "falname" adı verilen bir tür meydana getirmiştir. Bu eserler ; sıradışı konuları, büyük boyutları, dikkat çeken komposizyonları ve canlı renkleri ile hayallerin yorumlanmasına, kehanet sanatına katkıda bulunmuşlardır.

Bu eserlerin padişah ve devlet adamlarıyla ileri gelen kişilere takdim edilen nüshaları tanınmış hattatların ellerinden çıkmış ve bazılarında hikayeler minyatürlerle resmedilmiştir.

Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi'nde bulunan (Hazine, N. 1703) ve Kalender Paşa adlı bir sanatkar tarafından hazırlanarak I. Ahmed'e (1603-1617) takdim edilen Türkçe ve Farsça falname günümüze ulaşan, bu özelliklere sahip en güzel örneklerdendir.

Çalışmalarımda ağırlıklı olarak Kalender Paşa’nın Falname’sine yer verilmiştir